Audyt obszaru praw człowieka a raportowanie niefinansowe

Zdecydowałam się napisać parę słów o audycie obszaru praw człowieka w kontekście raportowania niefinansowego z dwóch powodów po pierwsze, bo obiecałam w trakcie mojego webinaru: „5 rzeczy, które audytor powinien wiedzieć o raportowaniu niefinansowym”, że odniosę się na blogu do kwestii poruszanych w komentarzach, po drugie bo ostatnio miałam przyjemność wysłuchać prezentacji „Diversity and inclusion as a success factor” przygotowanej przez Leticie Lucas,  Szefową Audytu w European Stability Mechanism i uważam, że audytowanie tego obszaru może przyczynić się do sukcesu firmy.

Ale może od początku. Definicja praw człowieka jest bardzo szeroka. Obejmuje m.in. takie obszary jak ochrona życia, kwestie zatrudnienia w tym m.in. prace przymusową, wolności obywatelskie jak wolność zgromadzeń, wolność wypowiedzi, prawo do prywatności, prawo do uczciwej obrony i uczciwego procesu, kwestii równości i wiele innych.

Niedawno w mediach mogliśmy znaleźć artykuły dotyczące zewnętrznego audytu facebook’a w wyniku, którego przedstawiono ustalenia dot. między innymi nieprzestrzeganie praw człowieka w zakresie zapewnienia prawa do prywatności, niewystarczającej walki z mową nienawiści. Cały czas nie zakończyła się głośna sprawa dot. pracownika IKEA zwolnionego za dość specyficzną krytykę osób LGBT w ramach ogłoszonego przez firmę "dnia solidarności z osobami wykluczonymi z uwagi na orientację seksualną (LGBT)". Inny przykład to spraw śmierci jednego z pracowników firmy stolarskiej, któremu nie udzielono pomocy a jego ciało wywieziono do lasu. Pracownik pochodził z Ukrainy. Przed Sądem Rejonowym w Nowym Tomyślu kontynuowany jest proces w tej sprawie. Jak widzicie nie są to sprawy z dalekiej Azji.

Kwestie praw człowiek to nie tylko zatrudnianie dzieci choć to oczywiście najbardziej nieludzkie i wstrząsające przykłady. Czasami nawet możemy nie wiedzieć, że korzystając z określonych usług czy np. jedząc w niektórych restauracjach finansujemy ludzi łamiących prawa człowiek w biznesie.

Z perspektywy danych w raporcie niefinansowym jedną z pierwszych kwestii jaką musimy ustalić to standard, według którego organizacja zdecydowała się raportować. W tym zakresie ustawa o rachunkowości pozostawia dowolność. Może to więc być m. in. GRI, SIN albo nawet własny określony przez organizacje.

Nas w kontekście raportowania niefinansowanego wg. standardu GRI w obszarze praw człowieka będą najbardziej interesowały kwestie dotyczące pracy przymusowej lub obowiązkowej, niedyskryminowania, równości płci, wolności zrzeszania się, pracy dzieci, praw ludności rdzennej.

Dużo ważniejsze od samego raportu jest to jak wyglądają określone procesy i jak w ramach tych procesów organizacja zarządza ryzykiem. Zgadzam się z komentarzem jednej z uczestniczek webinaria, że jeśli firma będzie wiedziała, że jej podwykonawca w łańcuchu dostaw zatrudnia dzieci to się do tego nie przyzna w raporcie. Jednak chcę wierzyć, że w sytuacji, kiedy organizacja poweźmie taką informacje to nie będzie o czym raportować, bo jej umowa z podwykonawca będzie tak skonstruowana, że bez problemu zakończy współpracę z takim podwykonawcą, dodatkowo naliczając kary za złamanie warunków umowy.

W procesie audytu powinniśmy m.in. zweryfikować, jak organizacja zarządza ryzykiem naruszenia praw człowieka począwszy od planowania zamówienia, przez procedury zakupowe, sposób określenia wymogów nakładanych na wykonawcę/dostawcę, po zapisy umowy w tym w szczególności te pozwalające zakończyć umowę w przypadku stwierdzenia naruszenia praw człowieka oraz te pozwalające nam w każdym momencie przeprowadzić audyt w obszarze przestrzegania praw człowieka w całym łańcuchu dostaw. Bez weryfikacji spełnienia zasad określonych w umowach trudno stwierdzić, czy system działa.

Innym rodzajem zadania audytowego jest badanie dotyczące równego traktowania i niedyskryminacji pracowników, począwszy od procesów rekrutacyjnych a skończywszy na politykach dotyczących ocen okresowych, płac i awansów oraz szkoleń poszczególnych pracowników.

Ważne jest również myślenie holistyczne w firmie, trudno mówić o firmie, że jest odpowiedzialna społecznie, kiedy z jednej strony dział CSR/ESG staje na głowie, aby pokazać w raporcie jak bardzo organizacja działa uczciwie i odpowiedzialnie a w tym samym czasie osoby odpoweidzialne za zakupy od podwykonawców oczekuje podnoszenie standardów, przedstawiania kolejnych certyfikatów i jednocześnie obniżenia ceny pod groźbą przeniesienia produkcji do innego kraju, gdzieś gdzie jest taniej…

Niestety wg. badania E&Y dot. nadużyć aż 20% kadry kierowniczej jest gotowa ignorować nieetyczne zachowania swoich partnerów biznesowych. Można mieć najlepsze polityki i procedury na świecie ale bez kultury organizacji nastawionej na wartości po prostu nie będą one realizowane. Warto ten aspekt również uwzględnić w audycie.

Spójność w działaniu organizacji, odpowiednio zaplanowany proces i zero tolerancji dla naruszeń zarówno w organizacji jak i w łańcuchu dostaw powinny sprawić, że firma będzie zgodna z obowiązującymi zasadami a co za tym idzie będzie mogła powiedzieć, że jest NAJLEPSZA DLA ŚWIATA.

A jeśli to nie przekonuje zarządzających to może przynajmniej fakt, że takie podejście chroni organizację przed utratą reputacji a co za tym idzie przed odpływem inwestorów i klientów.

Dziękuję, że przeczytałaś/przeczytałeś  mój tekst do końca. Jeśli  ten tekst Cię zaciekawił, bądź po prostu jest użyteczny na tyle aby go zacytować, pamiętaj  proszę, że wyrażam zgodę na cytowanie pod warunkiem podania źródła cytatu: Olga Petelczyc, Arete Audit. Chcesz zadać dodatkowe pytanie, skorzystaj z formularza kontatowego tutaj. 

Bądź na bieżąco i zapisz sie do NEWSLETTERA« powrót